SP in gemeentebesturen?
SP in gemeentebesturen?
Wanneer is deelname van de SP aan het college van B & W een opmaat naar een socialistische maatschappij, en wanneer brengt het juist de strijd voor zo'n socialistische maatschappij naar de achtergrond? Over die vraag discussieerden enkele tientallen SP'ers op zaterdag 3 mei in Breda tijdens de jaarlijkse Socialismedag van de afdeling. De conclusie van de workshops was eenduidig: de SP moet geworteld zijn onder de bevolking, indien nodig samen met de mensen de strijd aangaan, en collegedeelname blijven zien binnen een groter project: de strijd voor een socialistische maatschappij.
Peter den Haan begon de dag met een inleiding over het Liverpoolse socialistische gemeentebestuur in de jaren '80. De zogenaamde Militant Tendency, een radicaal-socialistische stroming binnen de partij, had in Liverpool een grote invloed en haalde de meerderheid. Onder hun leiding werden er 5000 gemeentewoningen gebouwd en duizenden banen geschapen. Geconfronteerd met bezuinigingen op het gemeentefonds door Thatcher weigerden zij om de huren en belastingen te verhogen, en organiseerden een politieke staking om Thatcher te dwingen om met meer geld over de rug te komen, met als slogan: "Better to Break the Law than Break the Poor". Tienduizenden Liverpudlians demonstreerden voor hun gemeentebestuur. Door het gezamenlijke optreden van Thatcher en de leiding van Labour, die als 'serieuze potenti�le regeringspartij' geen socialistische experimenten wenste en hun raadsleden, wethouders en activisten met tientallen tegelijk royeerden, werd het verzet van Liverpool helaas gebroken.
Na de lunch besprak Ron Blom het 'wethouderssocialisme', de vooroorlogse SDAP-wethouders in (onder andere) Amsterdam. Hij besprak de wijziging in de koers van de SDAP, die eerst alleen wethouders wilde leveren indien de partij een absolute meerderheid had, en later ook in een coalitie ging zitten (mits de portefeuille Volkshuisvesting voor de SDAP was). Bekende voorbeelden waren Floor Wibaut en Monne de Miranda. Door de collegedeelname werden enerzijds successen geboekt, maar werd de SDAP ook onderdeel van het establishment. De SDAP was bijvoorbeeld mede verantwoordelijk voor het neerslaan van het aardappeloproer in Amsterdam. Door de kiezers werd bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen dit beleid afgestraft: de SDAP verloor, ondanks de invoering van het algemeen kiesrecht, twee zetels; de communististische partij kwam met zes zetels in de raad. Zie ook het artikel van Ron Blom hierover.
Afsluitend leidde Johan Kwisthout het thema 'De SP in het lokale bestuur' in. Hij besprak mogelijkheden en belemmeringen, inhoudelijke en strategische bewegingen. De conclusie van de discussie was, dat de SP zich niet moest verleiden om 'op de winkel te passen' of medeverantwoordelijk te zijn voor bezuinigingsbeleid. Integendeel moet de SP in zo'n situatie het verzet organiseren tegen bezuinigingen, in of buiten het college. Deelname aan een college moet in een breder perspectief gezien worden: draagt het bij aan de strijd voor een socialistische maatschappij? De partij moet eventuele collegedeelname niet op zichzelf zien als doel van de partij, maar altijd - ook in haar propaganda - het socialisme in beeld houden. Eventuele compromissen moeten besproken worden met de mensen in buurt en bedrijf: deelnemen aan het college moeten we doen omdat de mensen het van ons verlangen.
Na afloop was het nog goed toeven op het terras, in een heerlijk lentezonnetje.